ਸਿਮਰਤੀਆਂ ਦੀ ਲਾਲਟੈਨ । ਮੇਰੀ ਜੀਵਨ ਗਾਥਾ। ਅਵਤਾਰ ਜੌੜਾ-10

1974-75 ਮੇਰੀ ਹਯਾਤੀ ਦੇ ਅਹਿਮ ਵਰ੍ਹੇ ਬਣਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਕੁਝ ਸਦੀਵੀ ਸਿਮਰਤੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਵਿਚ ਹੀ ਜਨਮੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਅਕਾਦਮਿਕਤਾ ਨਾਲ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ-ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਵੀ। ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸ਼ਿੰਗਾਰੀ ਨਾਲ ਤਣਾਉ-ਟਕਰਾਉ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸੰਬੰਧ ਹੈ, ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਿਵ ਬਟਾਵਲੀ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਦੀ ਪਤ੍ਰਿਕਾ ‘ਨਾਗਮਣੀ’ ਵਿਚ ਛੱਪਣਾ ਤੇ ਫਿਰ ਮਿਲਣਾ ਵੀ ਸਾਹਿਤਕ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਹੈ। ਸ਼ਿਵ ਬਟਾਵਲੀ ਦੀ ਚਰਚਿਤ ਰਚਨਾ ‘ਲੂਣਾਂ’ ਬਾਰੇ ਨਵੇਂ ਭੇਦ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀ ਖੋਜ ਵੀ ਇਸਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਅਹਿਮ ਗੱਲ ਇਹ ਕਿ ਮੇਰੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਭੰਗੜੇ ਦੀ ਟੀਮ ਦਾ ਉੱਤਰ-ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਾਲਜਾਂ ਵਿਚੋਂ ਅੱਵਲ ਆਉਣਾ। ਐਮਰਜੈੰਸੀ ਦੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਲੋਕ-ਸੰਪਰਕ ਵਿਭਾਗ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦਕ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋ ਕੇ ਸੈਂਸਰਸ਼ਿਪ ਦਾ ਭੇਦ ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ-ਪ੍ਰਚਾਰ ਦਾ ਭੇਦ ਜਾਣਨਾ, ਕਰਨਾ।  

1974 ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਫਿਜੀ ਗਏ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਗਰੁੱਪ ਵਿਚ ਚੁਣੇ ਜਾਣਾ, ਉੱਥੇ ਜਾਣਾ ਅਤੇ ਉੱਥੋਂ ਵਾਪਿਸ ਆਉਣ ‘ਤੇ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿਚ ਕਵਿਤਾ-ਪਾਠ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਗਲੀ ਸੂਚਨਾ ਬੇਹੱਦ ਖ਼ੁਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸੀ ਕਿ ਕਾਲਜ ਦੀ ‘ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ’, ਜਿਸ ਦਾ ਮੈਂ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਵੀ ਸੀ, ਵੱਲੋਂ ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਸ਼ਿਵ ਬਟਾਲਵੀ ਨੂੰ ਸੱਦਣ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਤੇ ਦਿਨ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਬੜ੍ਹੀ ਬੇਸਬਰੀ ਨਾਲ ਉਡੀਕ ਹੋਣ ਲੱਗੀ। ਕਾਲਜ ਹਾਲ ਵਿਚ ਸਾਰਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਕੁਝ ਉਡੀਕ ਬਾਅਦ ਇਕ ਕਾਰ ਵਿਚ ਸ਼ਿਵ, ਡਾਕਟਰ ਦੀਪਕ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਾਇਰ ਕੰਵਰ ਸੁਖਦੇਵ ਨਾਲ ਆ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਪਰ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇ ਪੈਰ ਕੁਝ ਥਿੜਕੇ-ਥਿੜਕੇ ਸਨ, ਸੋ ਸਮਝਦਿਆਂ ਦੇਰ ਨਾ ਲੱਗੀ ਕਿ ਤਬੀਅਤ ਰੰਗੀਨ ਕਰਕੇ ਹੀ ਆਮਦ ਹੋਈ ਹੈ। ਸ਼ਿਵ ਤਾਂ ਹੋਰ ਮੰਗ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਸ਼ਾਇਦ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾਣਦਾ ਕਿ ਸਮਾਗਮ ਡੀ.ਏ.ਵੀ.ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਹੈ। ਖ਼ੈਰ, ਕਿਸੇ ਖਿਡਾਰੀ ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਨਾਲ ਲਿਜਾ ਕੇ ਹੋਸਟਲ ਵਿਚ ਉਸ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਤਦ ਤੱਕ ਕੰਵਰ ਸੁਖਦੇਵ ਨੇ ਮਾਈਕ ਸਾਂਭ ਲਿਆ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ‘ਮੋਈਆਂ ਮੱਛਲੀਆਂ ਤੇ ਮਾਹੀਗੀਰ’ ਕਾਵਿ-ਪੁਸਤਕ ਕਰਕੇ ਚਰਚਾ ਵਿਚ ਸੀ। ਪਰ ਸਾਰੇ ਸਰੋਤੇ ਤਾਂ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਸੁਣਨ ਲਈ ਕਾਹਲੇ ਤੇ ਉਤਾਵਲੇ ਸਨ, ਕੁਝ ਹੂਟਿੰਗ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਪਰ ਜਲਦੀ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਤੇ ਸਟੇਜ ‘ਤੇ ਬਿਠਾ ਕੇ ਭੂਮਿਕਾ ਬੰਨੀ ਗਈ। ਉੱਖੜੇ ਪੈਰੀਂ ਮਾਈਕ ‘ਤੇ ਆਇਆ ਤੇ ਕਵਿਤਾ ਪੜ੍ਹਨ ਲੱਗਾ ਪਰ ਸਾਰੇ ਪਾਸਿਉਂ ‘ਗਾ ਕੇ… ਗਾ ਕੇ…’ ਦੀਆਂ ਅਵਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਸ਼ੋਰ। ਉਸ ਨੇ ਨਜ਼ਰ ਘੁਮਾਈ, ਹਰ ਪਾਸੇ ਕੀ ਹਾਲ, ਕੀ ਬੂਹੇ-ਬਾਰੀਆਂ ਤੇ ਕੀ ਰੌਸ਼ਨਦਾਨ ਸਿਰ ਹੀ ਸਿਰ ਸਨ। ਪਰ ਉਹ ਕਵਿਤਾ ਪੂਰੀ ਕਰ ਕੇ ਹੀ ਗਾਉਣ ਲਈ ਮੰਨਿਆਂ ਤੇ ਕਿੰਨਾ ਚਿਰ ਟੁੱਟਵੀਆਂ ਜਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੇਕ ਲਾਉਣ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਸੰਨਾਟਾ ਛਾ ਗਿਆ।