ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਕਵੀ ਸਵਰਨਜੀਤ ਸਵੀ

ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ, ਦਿੱਲੀ ਹਰ ਸਾਲ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ 24 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਪੁਸਤਕਾਂ ਨੂੰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਲ 2023 ਦਾ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵੀ ਸਵਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸਵੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਕਾਵਿ-ਪੁਸਤਕ ‘ਮਨ ਦੀ ਚਿੱਪ’ ਲਈ ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੇਣ ਦਾ ਐਲਾਨ 20 ਦਸੰਬਰ 2023 ਨੂੰ ਹੋਇਆ। ਲੁਧਿਆਣਾ ਵਾਸੀ ਸਵਰਨਜੀਤ ਸਵੀ ਕਵੀ, ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਤੇ ਬੁੱਤਸਾਜ਼ ਹੈ।

ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਫਾਈਨ ਆਰਟਸ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ, ਸਵਰਨਜੀਤ ਸਵੀ (20 ਅਕਤੂਬਰ, 1958) ਇੱਕ ਬਹੁਪੱਖੀ ਸਖਸ਼ੀਅਤ ਹੈ। ਇੱਕ ਕਵੀ, ਚਿੱਤਰਕਾਰ, ਮੂਰਤੀਕਾਰ, ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ- ਸਭ ਇੱਕ ਵਿੱਚ ਸਮਾਇਆ ਹੋਇਆ । ਸਵਰਨਜੀਤ ਸਵੀ ਦੀਆਂ 16 ਕਾਵਿ-ਪੁਸਤਕਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ‘ਚ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਪ੍ਰਸੰਸਕਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਉੱਤਮ ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਹੈ।

ਕਲਾ ਦਾ ਸਫ਼ਰ

‘ਡੀਜਾਇਰ’ ‘ਦ ਕੁਐਸਟ’ ‘ਲੀਲਾ’ ‘ਨੀ ਧਰਤੀਏ’ ਅਤੇ ‘ਉਦਾਸੀਆਂ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਦੀਆਂ’ ਕੈਨਵਸ ‘ਤੇ ਤੇਲ, ਕਾਗਜ਼ ‘ਤੇ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਕੈਨਵਸ ‘ਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਵਿਚ ਉਸਦੀਆਂ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਦੀ ਲੜੀਆਂ ਹਨ। ਜੋ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।

‘ਦ ਸਪੀਕਿੰਗ ਟ੍ਰੀ’ ਅਤੇ ‘ਦ ਡਾਂਸਿੰਗ ਲਾਈਨਜ਼’ ਉਸਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਮਿਲੀ।

ੲੈਵੋਲਿੳੈਸ਼ਨ-II: 12 ਦਸੰਬਰ 2012 ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲੁਧਿਆਣਾ ਵਿਖੇ ਫਲੈਗ ਚੌਕ ਵਿਖੇ ਸਟੇਨਲੈਸ ਸਟੀਲ ਵਿੱਚ ਸਵਰਨਜੀਤ ਸਵੀ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਮੂਰਤੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਸੰਦਾਂ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੀਏਯੂ ਵਿੱਚ ਮਾਣ ਭਰਿਆ ਸਥਾਨ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਸਵੀ ਨੇ ਇੱਕ ਮੂਰਤੀਕਾਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਆਮਦ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।

ਸਵਰਨਜੀਤ ਸਵੀ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮੀਲ-ਪੱਥਰ ਉਦੋਂ ਜੁੜਿਆ, ਜਦੋਂ 9 ਨਵੰਬਰ 2019 ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ 550ਵੇਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ ਮੌਕੇ ਜ਼ੀਰੋ ਪੁਆਇੰਟ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਕਾਰੀਡੋਰ ਚੌਂਕ ਵਿਖੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮੂਰਤੀ ‘ਇਕਓਂਕਾਰ ਅਤੇ ਰਬਾਬ’ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਸ੍ਰੀ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਪੁਆਇੰਟ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਾਰੇ ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਤੇ ਸਕੈੱਚ ਨਾਲ ਇੰਸਟਾਲੇਸ਼ਨ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀਆਂ।

ਸਵਰਨਜੀਤ ਸਵੀ ਦੇ ਕਵਿਤਾ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ

• ਦਾਇਰਿਆਂ ਦੀ ਕਬਰ ਚੋਂ, 1985
• ਅਵੱਗਿਆ, 1987.1998,2013
• ਦਰਦ ਪਿਆਦੇ ਹੋਣ ਦਾ, 1990, 1998, 2013
• ਦੇਹੀ ਨਾਦ, 1994. 2013
• ਕਾਲਾ ਹਸ਼ੀਆ ਤੇ ਸੂਹਾ ਗੁਲਾਬ, 1998
• ਕਾਮੇਸ਼ਵਰੀ 1999. 2013
• ਡਿਜਾਇਰ 1999. 2013
• ਆਸ਼ਰਮ, 2005, 2013
• ਮਾਂ 2008, 2013
• ਤਰਕਹੀਣ ਯੁੱਧ (ਹਿੰਦੀ)- 2012
• ਕਾਮੇਸ਼ਵਰੀ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ)-2012
• ਤੇ ਮੈਂ ਆਇਆ ਬੱਸ-2013
• ਊਰੀ -2018
• ਮਨ ਦੀ ਚਿੱਪ-2021
• ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਪਾਸਵਰਡ-2021
• ਉਦਾਸੀ ਦਾ ਲਿਬਾਸ-2022

ਅਨੁਵਾਦ

• ਸਾਡਾ ਰੋਂਦਾ ਏ ਦਿਲ ਮਾਹੀਆ-2009
  (ਉਜ਼ਬੇਕ ਕਵੀ ਉਕਤਾਮੋਏ ਖੋਲਦਰੋਵਾ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ)
• ਜਲਗੀਤ-2021
  (ਐਨ. ਗੋਪੀ ਦੀ ਤੇਲਗੂ ਲੰਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ)
• ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਦਿੱਲੀ ਲਈ ਕਸ਼ਮੀਰੀ, ਤਾਮਿਲ, ਤੇਲਗੂ, ਬੰਗਾਲੀ, ਮਨੀਪੁਰੀ ਅਤੇ ਕੰਨੜ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ 2009-10-11
• ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਲੀ, ਬੰਗਲੁਰੂ, ਸ਼ਿਮਲਾ, ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਪਟਿਆਲਾ ਅਤੇ ਲੁਧਿਆਣਾ ਵਿਖੇ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਕਵਿਤਾ ਉਤਸਵ ਵਿੱਚ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ।
  ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਸਾਰਕ ਉਤਸਵ-2010, 2012

ਸਨਮਾਨ

• ਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਮੁਸਾਫਿਰ ਐਵਾਰਡ, ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ, 1990 ਅਤੇ 1994 ਵਿੱਚ
• ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਮਾਹਿਰ ਪੁਰਸਕਾਰ, 1991
• ਸੰਤ ਰਾਮ ਉਦਾਸੀ ਪੁਰਸਕਾਰ 1990
• ਸਫਦਰ ਹਾਸ਼ਮੀ ਅਵਾਰਡ 2009
• ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ, ਲੁਧਿਆਣਾ ਵੱਲੋਂ ਪੰਜਾਬ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ 2009
• ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ- 2023 ਮਨ ਦੀ ਚਿਪ (ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ) ਲਈ

ਡਿਸਪਲੇ ‘ਤੇ ਸਥਾਈ ਸੰਗ੍ਰਹਿ

• ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਅਤੇ ਆਰਟ ਗੈਲਰੀ ਵਿਖੇ (ਪੰਜਾਬ)
• ਪੰਜਾਬੀ ਅਕਾਦਮੀ, ਦਿੱਲੀ
• ਵਿਦਿਆ ਇਨਫੋਸਿਸ, ਲੁਧਿਆਣਾ
• ਗਵੇਂਡੋਲੀਨ ਸੀ. ਹੈਰੀਸਨ ਇੰਡੀਆਨਾ, ਅਮਰੀਕਾ
• ਡੋਰਥੀ ਮੈਕਮੋਹਨ ਇੰਡੀਆਨਾ, ਅਮਰੀਕਾ
• ਦਵਿੰਦਰ ਚੰਦਨ, ਯੂ.ਕੇ.
• ਉਕਤਾਮੋਏ ਖੋਲਦਰੋਵਾ, ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ
• ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਦੂਤਾਵਾਸ
• ਡਾ. ਐਸ ਐਸ ਨੂਰ, ਦਿੱਲੀ
• ਅਮਰਜੀਤ ਗਰੇਵਾਲ, ਜਤਿੰਦਰ ਪ੍ਰੀਤ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਚੌਧਰੀ ਲੁਧਿਆਣਾ
• ਲੂਸੀਲ ਤਮਾਗੌਂਗ, ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼
• ਸਟੇਨਲੈਸ ਸਟੀਲ ਵਿੱਚ ਗੋਲਡ ਜੁਬਲੀ ਸਮਾਰਕ, ਪੰਜਾਬ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲੁਧਿਆਣਾ
• ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਭਵਨ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ ਅਜਾਇਬ ਘਰ
• ਸਵਰਨਜੀਤ ਸਵੀ ਦੀਆਂ ਕਲਾ-ਕ੍ਰਿਤਾਂ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਨੁਮਾਯਾ ਹਨ।