ਰਾਮ ਸਰੂਪ ਅਣਖੀ ਦੇ ਨਾਵਲ ‘ਕੋਠੇ ਖੜਕ ਸਿੰਘ’ ਦੀ ਪੜਚੋਲ
ਰਾਮ ਸਰੂਪ ਅਣਖੀ ਮੇਰੇ ਪਸੰਦੀਦਾ ਮਿੱਤਰ ਵਿਚੋਂ ਸੀ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਰੀਨਗਰ 1981 ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿਚ ਮਿਲਿਆ ਸਾਂ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਵਾਰ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਵਾਲੇ ਮਹਿਰੂਮ ਦਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੀ ਰੀਸੈਪਸ਼ਨ ਸਮੇਂ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿਚ। ਵਿਚ ਵਿਚਾਲੇ ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਵੇਰ ਮਿਲਦੇ ਰਹੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤੀ ਵੇਰ ਜਦ 1984-86 ਵਿਚ ਮੈਂ ਬਠਿੰਡੇ ਛਾਉਣੀ ਵਿਚ ਸਾਂ। ਪਰਿਵਾਰ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮੇਰਾ ਹਫਤਾਵਾਰਾ ਆਉਣਾ ਜਾਣਾ ਬਰਨਾਲੇ ਵਿਚੋਂ ਅਕਸਰ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ। ਮੈਂ ਕਦੇ ਕਦੇ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਥੁਹੜੀ ਦੇਰ ਲਈ ਅਟਕ ਜਾਂਦਾ। ਕਦੇ ਉਹ ਵੀ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਫੇਰਾ ਮਾਰਦਾ। ਯਾਦ ਹੈ ਉਸ ਨੱਬਿਆਂ ਵਿਚ “ਮੈਂ ਤਾਂ ਬੋਲਾਂਗੀ” ਨਾਂ ਦਾ ਕਾਲਮ ਕਿਸੇ ਅਖਬਾਰ (ਜੱਗਬਾਣੀ) ਵਿਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਹ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀਆਂ ਬੀਵੀਆਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਮੇਰੀ ਪਤਨੀ ਬਾਰੇ ਵੀ ਉਸ ਇਸ ਕਾਲਮ ਅਧੀਨ ਲਿਖਿਆ ਸੀ। ਮੇਕੇ ਕੋਲ ਉਸ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਯਾਦਾਂ ਹਨ। ਕੁਝ ਕੁ ਮੇਰੇ ਤੀਹ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਵਲ ‘ਕੋਠੇ ਖੜਕ ਸਿੰਘ’ ਨਾਮਕ ਨਾਵਲ ਬਾਰੇ ਲਿਖੇ ਲੇਖ ਵਿਚ ਅੰਕਤ ਹਨ। ਪਿੱਛੇ ਜਿਹੇ ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਪੜਿਆਂ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਆਲੋਚਨਾਤਮਿਕ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜ਼ੂਦ ਵੀ ਰੋਚਕ ਲੱਗਾ। ਆਲੋਚਨਾਤਮਿਕ ਲੇਖ ਵਿਚ ਰੋਚਕਤਾ ਦੀ ਕਾਇਮੀ ਲਈ ਮੈਂ ਇਹ ਲੇਖ ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ ਪਾਠਕਾਂ ਲਈ ਇੱਥੇ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਇਹ ਜਾਣਦਾ ਹੋਇਆ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਕਿਤਾਬੀ ਰੂਪ ਵਿਚ ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਇਹ ਲੇਖ ਨਾ ਪੜ੍ਹ ਸਕਣ। -ਲੇਖਕ