ਚਰਨਜੀਤ ਮਾਨ: ਧੀਆਂ ਕਿਉਂ ਜੰਮੀਆਂ ਨੀ ਮਾਏ

ਦੋਸਤੋ! ਨਾਰੀ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਆਉਣਾ ਲਗਾਤਾਰ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਢੇਰ ਸਾਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਤੁਹਾਡੇ ਰੂ-ਬ-ਰੂ ਕਰਾਂਗੇ। ਇਸੇ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਚਰਨਜੀਤ ਮਾਨ ਹੁਰਾਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਨਾਲ ਰੂ-ਬ-ਰੂ ਕਰਵਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਉਹ ਕਾਵਿ ਸੰਵਾਦ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬਤੌਰ ਪਾਠਕ ਵੀ ਵਧੀਆ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਰਚਨਾ ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਰਹੇਗੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਾ ਜੀ।

ਧੀਆਂ ਕਿਉਂ ਜੰਮੀਆਂ ਨੀ ਮਾਏ

ਗ਼ਲਤ ਸਮਝਿਆ ਸੀ ਤੂੰ
ਮਾਂ !
ਜਦ ਮੈਂ ਲੋਕ-ਗੀਤ ਦੇ ਬੁੱਲਾਂ ਤੇ
ਨਿਰਾਸਤਾ ਦਾ ਸੁਰ ਹੋ ਆਖਿਆ ਸੀ
“ਕਣਕਾਂ ਲੰਮੀਆਂ ਨੀ ਮਾਏ
ਧੀਆਂ ਕਿਉਂ ਜੰਮੀਆਂ ਨੀ ਮਾਏ “;
ਤੇ ਤੂੰ ਇਸ ਨੂੰ
ਹਲਫੀਆ ਬਿਆਨ ਮੰਨ ਲਿਆ
ਮੇਰਾ ਤੇਰੀ ਕੁੱਖ ਤੋਂ
ਦਸਤ-ਬਰਦਾਰੀ ਦਾ,
ਅਤੇ
ਹੁਣ
ਲੱਭਦੀ ਹੈ ਨਿੱਤ
ਬਿਜਲਈ ਅੱਖ
ਬਿੜਕ ਮੇਰੇ ਹੋਣ ਦੀ
ਕੁੱਖਾਂ ਦੀ ਪੈਲੀ ਵਿਚ,
ਤੇ ਫੇਰ ਜੜੋਂ ਪੁੱਟ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਮੈਨੂੰ
ਕਣਕ ਚੋਂ ਕੰਗਿਆਣੀ ਜਿਵੇਂ,

ਮੇਰੀਏ ਭੋਲੀਏ ਅੰਮੀਏ !
ਇਹ ‘ਤੇ ਨਾਅਰਾ ਸੀ
ਔਰਤ ਦੀ ਵੇਦਨਾ ਦਾ
ਤੇਰਾ ਤੇ ਮੇਰਾ
ਆਦਿ ਤੋਂ ਮਾਵਾਂ ਦਾ
ਅੰਤ ਧੀਆਂ ਦੇ ਤਕ,
ਹਕ ਦੀ ਇਕ ਆਵਾਜ਼
ਮਸਲੇ ਅਰਮਾਨਾਂ ਦੀ
ਦੁਖਦੇ ਸਾਹਾਂ ਦੀ,
ਸਮਿਆਂ ਦੇ ਪੈਰੀਂ
ਮਧੋਲ੍ਹ ਹੋਈ
ਨਾਰੀਅਤ ਦੇ ਧੁਖਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ
ਹੋਕਾ ਰੂਹਾਂ ਦੀ ਆਹ ਦਾ,

ਤੇ ਹੁਣ
ਜੁੜ ਗਈ ਹੈ
ਇਸ ਨਾਅਰੇ ਦੀ ਪਿੱਠ ‘ਤੇ
ਪੁੰਗਰਦੀਆਂ ਕਲੀਆਂ ਦੀਆਂ
ਬੇਵਸ ਚੀਖਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਧੁਨ,
‘ਤੇ
ਕੁਝ ਉੱਚਾ ਹੋ ਗਿਆ
ਸ਼ੋਰ
ਤੇਰੇ ਮੇਰੇ ਵੈਣ ਦਾ:
“ਕਣਕਾਂ ਲੰਮੀਆਂ ਨੀ ਮਾਏ
ਧੀਆਂ ਕਿਉਂ ਜੰਮੀਆਂ ਨੀ ਮਾਏ “